REGULACJE PRAWNE :  ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA  z dnia 31 sierpnia 2020 r. w sprawie specjalizacji lekarzy  i lekarzy dentystów.

Studia to zaledwie początek

Z perspektywy licealisty czy studenta 1. roku studia medyczne to wielkie wyzwanie, po którym zostaje się lekarzem. Ale z perspektywy studentów ostatnich lat i świeżo upieczonych absolwentów ukończenie studiów medycznych to dopiero początek. 

 Po zaliczeniu wszystkich przedmiotów i praktyk, czyli zwykle po 6 latach, student otrzymuje dyplom i tytuł zawodowy lekarza. Aby jednak otrzymać pełne prawo do wykonywania zawodu, musi przejść przywrócony niedawno roczny staż, a po nim pozytywnie zdać Lekarski Egzamin Końcowy (LEK). Dopiero wtedy może podjąć pracę w publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, a także w ośrodkach naukowo-badawczych i akademickich.

 Najczęściej na tym etapie młodego lekarza czeka wybór rezydentury – czyli opłacanej                       z budżetu ścieżki specjalizacyjnej w danym obszarze – i miejsca jej wykonania.

 Aby odbyć specjalizację, nie wystarczy zwyczajnie wybrać interesującego obszaru. Szansę na co „lepsze” specjalizacje mają ci, co m.in. dobrze zdali LEK. Ale i to nie gwarantuje dostania się na daną ścieżkę. Może się bowiem okazać, że wybrane przez nas miejsce, w prestiżowym szpitalu w dużym mieście i na obleganej specjalizacji, jest tylko jedno na 5 lat. Konkurencja będzie więc duża. 

Kolejnym problemem są ograniczenia w sposobie wyboru miejsc specjalizacyjnych – na raz możemy złożyć wniosek tylko w jednej dziedzinie medycyny i tylko w jednym województwie, podając trzy preferowane jednostki. Jak się nie dostaniemy – musimy poczekać pół roku na kolejne „okno” i albo spróbować ponownie w tym samym miejscu, albo zmienić strategię, co wielu robi.  .

Dla tych, którzy nie chcą szkolić się w trybie rezydentury, możliwe jest podjęcie specjalizacji w trybie pozarezydenckim, na zwykłą umowę o pracę ze szpitalem. Wtedy jednak zarobki takiej osoby zależą od budżetu szpitala (rezydenturę płaci ministerstwo zdrowia). Gdy młody lekarz nie dostanie się ani na rezydenturę, ani nie otrzyma pracy w trybie pozarezydenckim, może prowadzić specjalizację w formie wolontariatu, zarabiając na dyżurach,                                       w przychodniach, w pogotowiu itp. 

Specjalizacja specjalizacji nierówna

Poszukiwanie właściwego miejsca i kierunku specjalizacji najlepiej zacząć już na studiach, uczestnicząc w kołach naukowych w danej dziedzinie, odbywając staże i pracę jako wolontariusz na oddziałach, które mogą stać się przyszłym miejscem specjalizacji, a może                   i późniejszej pracy.

Skąd student medycyny ma wiedzieć, jaką specjalizację z katalogu 77 (!) wybrać?   

 Każdy z nas ma swoją osobowość, przyzwyczajenia, a nawet ogólne preferencje czy talent do wykonywania danego zawodu. Nie inaczej jest z lekarzem. Nie każdy może zostać patomorfologiem, niemającym w ogóle kontaktu z pacjentem, albo neurochirurgiem, spędzającym godziny na niezwykle precyzyjnych zabiegach. Są też specjalizacje obciążone stereotypami, jak ortopedia, do której ciężko wejść kobiecie.

 
Najlepiej jednak sumiennie rozpisać swoje mocne i słabe strony oraz preferencje: odpowiedzieć sobie na pytanie, czy chcę operować (chirurgia), czy jednak zostać przy medycynie zachowawczej (medycyna rodzinna); pracować w sposób dynamiczny, dużo dyżurując (np. w medycynie ratunkowej, neurochirurgii czy kardiochirurgii), czy lepiej względnie bezstresowo (patomorfologia, radiologia lub farmakologia będą tu właściwym wyborem), z dorosłymi czy z dziećmi, a może przy ludziach starszych, których będzie                          w Polsce coraz więcej?

 Każda specjalizacja, mądrze wybrana, będzie źródłem satysfakcji dla lekarza. 

Ile trwa specjalizacja lekarska? 

Resort zdrowia dwa razy do roku publikuje listę miejsc specjalizacyjnych w poszczególnych dziedzinach medycyny.

Specjalizacja trwa zwykle od czterech do sześciu lat. W tym czasie pensję młodych lekarzy opłaca Ministerstwo Zdrowia. Liczba osób zainteresowanych konkretną specjalnością zmienia się co kilka lat. W ostatnim czasie większym zainteresowaniem cieszy się medycyna rodzinna, lecz brakuje za to specjalistów z zakresu m.in. medycyny ratunkowej. 

Ile trwa specjalizacja z chorób wewnętrznych?

Specjalizacje w Polsce są modułowe. 41 z nich to specjalizacje dwumodułowe, co oznacza, że przez pierwsze lata wybór ogranicza się do 1 z 5 modułów podstawowych, do których należą: choroby wewnętrzne (3 lata), chirurgia ogólna (2 lata), otorynolaryngologia (2 lata), patomorfologia (3 lata) oraz pediatria (3 lata). Aby zostać specjalistą chorób wewnętrznych, wymagana jest jeszcze druga część specjalizacji, która trwa 2 lata, czyli łącznie 5 lat.

Egzamin specjalizacyjny z chorób wewnętrznych uważany jest za jeden z najtrudniejszych ze wszystkich egzaminów kończących specjalizacje. Często jednak interniści posiadają dwie specjalizacje, np. z chorób wewnętrznych i diabetologii lub endokrynologii.

Ile trwa specjalizacja z kardiologii?

Zawód kardiologa wymaga ogromnej odpowiedzialności i szerokiej wiedzy z zakresu chorób wewnętrznych Kardiologia to 6 lat kształcenia – 3 w ramach modułu z chorób wewnętrznych oraz 3 z samej kardiologii. 

Ile trwa specjalizacja z chirurgii ogólnej?

Chirurgia ogólna z wielu powodów częściej jest wybierana przez mężczyzn niż przez kobiety. To zawód, który wymaga świetnej kondycji fizycznej, niekiedy trudno jest też oszacować czas trwania zabiegu i liczbę godzin, którą chirurg spędzi na sali operacyjnej.

 Ile trwa specjalizacja z chirurgii ogólnej? Na początek to 2 lata w ramach pierwszego modułu. Drugi etap specjalizacji trwa 4 lata.

 Czas trwania specjalizacji i podział na moduły w przypadku chirurgii naczyniowej, chirurgii onkologicznej i plastycznej oraz klatki piersiowej jest taki sam, czyli 2 plus 4 lata.

 Edukacja przyszłych chirurgów opiera się o jeden, 6-letni moduł nauczania. 

Ile trwa specjalizacja z psychiatrii?

Przygotowanie do bycia psychiatrą trwa 5 lat i odbywa się w ramach jednego modułu. Polska psychiatria od lat zmaga się z problemem braku w tej specjalizacji kadry medycznej. 

Ile trwa specjalizacja z dermatologii?

Specjalista z dziedziny dermatologii i wenerologii kształci się w ramach jednego modułu, który trwa 5 lat. Najdłużej trwa nauka w przypadku endokrynologii ginekologicznej                                 i rozrodczości, ginekologii onkologicznej, hipertensjologii, perinatologii i seksuologii – kształcenie w tych dziedzinach trwa 7 lat. Przygotowanie do bycia specjalistą z dziedziny intensywnej terapii i urologii dziecięcej to nawet 8 lat, a z transplantologii klinicznej od 7 do 10.

Jak dostać się na wybraną specjalizację?

Aby ukończyć wybraną przez siebie specjalizację, należy wybrać ją spośród listy, którą dwa razy do roku ogłasza Ministerstwo Zdrowia i złożyć odpowiednie dokumenty. Za jednym razem można złożyć tylko jeden wniosek w obrębie swojego województwa, a o przyjęciu decyduje wynik LEK-u. W każdym półroczu liczba miejsc dla danej specjalizacji jest określana na nowo. Może się okazać, że w danym roku zabraknie miejsc w dziedzinie, którą wybrał przyszły specjalista. W większości przypadków miejsc jest zazwyczaj więcej niż zainteresowanych osób, ale są też specjalizacje, których liczba miejsc faktycznie jest niewielka.

Specjalizacja lekarska to wybór na całe życie

Specjalizacja lekarska pozwala lekarzom rozwijać się w dziedzinie, która najbardziej ich interesuje. To, ile trwa specjalizacja z dermatologii czy kardiologii, rzadko decyduje o ostatecznym wyborze. Czynnikami, które mają wpływ na decyzję, są zwykle warunki pracy, chęć pracy z dziećmi lub dorosłymi, odległość od potencjalnego miejsca pracy lub wysokość zarobków i czas spędzany w szpitalu lub przychodni. Powinien to być przemyślany wybór, gdyż decyduje o dalszej karierze i możliwościach samorozwoju.

Po specjalizacji

Po uzyskaniu specjalizacji przed lekarzem otwiera się wachlarz możliwości. 

 Poza normalną pracą na oddziałach szpitalnych czy w przychodniach, zależnie od specjalizacji możliwe są zarówno publiczne, jak i prywatne ścieżki rozwoju. Do tego dochodzi pole nauki – każda specjalizacja prowadzi swoje badania, starając się lepiej leczyć pacjentów. A skoro obowiązkiem każdego lekarza i lekarki jest ciągłe poszerzanie swojej wiedzy, to wielu z nich decyduje się na prowadzenie własnych badań. Niejeden też zostaje wykładowcą akademickim, dzieląc się wiedzą ze studentami. A także z pacjentami – publikując książki popularnonaukowe.

Niewątpliwie ścieżka stawania się lekarzem jest trudna i zaczyna się długo przed studiami. Wiele lat pracy jest jednak sowicie nagradzane. Zarówno finansowo, jak i przez wysoki prestiż i zaufanie, jakim społeczeństwo obdarza lekarzy. Jest to też ogromny obowiązek, z którego zawsze trzeba wywiązywać się najlepiej, jak to możliwe. Szczególnie w czasach, gdy pacjenci coraz częściej korzystają z usług prawników do weryfikacji efektów leczenia.